Na wschód od Starego Miasta, poza linią dawnych murów miejskich wznosi się zamek królewski zbudowany w latach 1511-1519 prawdopodobnie w miejscu pierwotnej (być może drewnianej) budowli wzniesionej – jak głosi tradycja – za sprawą Kazimierza Wielkiego.
Zamek, w kształcie wieży mieszkalnej, pierwotnie otoczony fosą był pierwszą budowlą renesansową w Polsce zrealizowaną z inicjatywy Zygmunta Starego a najpóźniej powstałą dużą rezydencją królewską w centralnej Polsce. Budowniczym zamku był Benedykt z Sandomierza.

W XVI wieku zbierały się tutaj sejmy. W 1568 roku tak opisano zamek piotrkowski: „Wieża murowana, koło niej przykop, przy niej budowania nie mało, w koło oparkanione koły sosnowymi“. Później warownia podupadła – do upadku przyczynił się zwłaszcza „potop” szwedzki. Zamek wprawdzie odbudowano, lecz już bez pierwotnych umocnień i attyki, którą zastąpił dach namiotowy.

Po II rozbiorze Polski zamek ponownie popadł w ruinę – jego kolejnej odbudowy dokonał w 1869 roku gubernator piotrkowski. Obniżono wtedy budynek o jedno piętro i przeznaczono na cerkiew garnizonową. Po I wojnie światowej zamek przekazano Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu, które umieściło tu muzeum.

Zamek uszkodzony podczas II wojny światowej odbudowano przywracając mu cechy renesansowe – odtworzono wówczas ostatnią kondygnację, nie zdecydowano się jednak na rekonstrukcję wcześniej istniejącej attyki. Obecnie w budynku mieści się piotrkowskie muzeum W samym wnętrzu zamku, oprócz ekspozycji muzealnej warto zwrócić uwagę na pomieszczenia z belkowanymi stropami i oknami w głębokich wnękach, resztki malowideł i tynków z XVI wieku, sklepioną kolebkowo klatkę schodową, renesansowe odrzwia i barokowe nadproże ozdobione kartuszami z herbem Awdaniec oraz fragmenty bogato zdobionych portali i nadproży.

*****
Galeria zdjęć:
- Zdjęcie nr 1: Widok na Zamek Królewski.
powrót